YATIRIM YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ile Türk vatandaşlığının kazanılması hallerinin neler olduğu düzenlenmiştir. Kanunun ilgili maddeleri uyarınca doğum, evlilik vs. gibi Türk vatandaşlığının kazanılması hallerinin yanı sıra Türk vatandaşlığının sonradan ve özellikle yatırım yolu ile kazanılması mümkündür.

Türk vatandaşlığının kazanılması için gerekli olan yatırımın yapılması yabancıya doğrudan vatandaşlık kazandırıldığı anlamına gelmemektedir. Anılan yatırıma bağlı olarak aşağıda açıklayacağımız ilgili prosedürlerin yerine getirilmesi ve başvuruların tamamlanması gerekecektir. Bunun yanı sıra, başvurulan idarenin takdir yetkisi kapsamında kamu düzeni ve milli güvenlik açısından yapılacak araştırma neticesinde bunlara engel teşkil etmeyecek başvurular olumlu sonuçlandırılacaktır.

1- Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığını Kazanma Kriterleri ve Aşamaları

Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılabilmesi için üç aşamalı prosedürün takip edilmesi gerekmektedir. Bunların ilki, Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 20. Maddesindeki yatırımlardan birini gerçekleştirmek ve uygunluk belgesi almak, ikincisi, 6458 Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 31/1(j) uyarınca kısa dönem ikamet izni almak ve üçüncüsü, vatandaşlık için ilgili kuruma başvuru yapmaktır. Her üç prosedürü gereği gibi takip ederek başvurusunu tamamlayan yabancının Cumhurbaşkanı kararıyla Türk vatandaşı olması mümkündür.

a- Yatırımların Gerçekleştirilmesi ve Uygunluk Belgesinin Alınması

Mevzuata veya şekil şartlarına göre farklılık göstermemesine rağmen uygulamada bu sözleşmenin birkaç şekilde yapıldığı görülmektedir. Bunlardan biri, arsanın tamamı veya belli bir bölümünün teminat ipoteği karşılığında yükleniciye devredilmesi durumudur. Buna müteakip yüklenici de, inşaatı belli bir seviyeye getirdikçe ipotek(teminat) kısım kısım kaldırılır. Uygulamada en çok yapıldığı şekli ise kat karşılığı inşaat sözleşmesi ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmesinin birlikte yapılması durumudur.

b- J Bendi Uyarınca Kısa Dönem İkamet İzni Alınması

Yatırım yoluyla kazanılacak Türk vatandaşlığı için ikinci adım 6458 Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 31/1(j) uyarınca kısa dönem ikamet izni alınmasıdır. Madde kapsamından da anlaşılacağı üzere yatırımcı ile birlikte yatırımcının yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu da başvuru kapsamındadır. Yabancı yatırımcının aynı zamanda, tüm kısa dönem ikamet izni için gereken aşağıdaki şartları sağlaması da gerekmektedir;

• 31/1 maddesinde sayılan gerekçelerden biri veya birkaçını ileri sürerek talepte bulunmak ve bu talebiyle ilgili bilgi ve belgeleri ibraz etmek
• Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyen yabancılardan olamamak
• Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmak
• İstenilmesi hâlinde, vatandaşı olduğu veya yasal olarak ikamet ettiği ülkenin yetkili makamları tarafından düzenlenmiş adli sicil kaydını gösteren belgeyi sunmak
• Türkiye’de kalacağı adres bilgilerini vermek

J bendi kapsamında alınacak kısa dönem ikamet izni için gerekli olan belgeler aşağıdaki gibidir;

• İkamet izni kayıt formu
• Uygunluk belgesi
• Pasaport tercümesi fotokopisi
• Onaylı ve tercümeli doğum belgesi fotokopisi
• Avukat aracılığı ile takip ediliyorsa vekaletname sureti ve barokart fotokopisi
• Talep edilen dönemi kapsayan sağlık sigortası
• Yabancının ülkesinden son altı ayda almış olduğu adli sicil belgesi
• 3 adet biyometrik fotoğraf
• Harçların yatırıldığına dair makbuz

Yabancı veya vekili tarafından yapılacak ikamet izni başvurusu neticesinde ikamet izni alındıktan sonra vatandaşlık başvurusu yapılabilecektir.

c- İlgili Kuruma Vatandaşlık Başvurusunun Yapılması

Yatırım yoluyla kazanılacak Türk vatandaşlığı için üçüncü ve son adım ilgili kuruma vatandaşlık başvurusunun yapılmasıdır. İkamet izni aşamasını tamamlayan yabancılar gerekli belgeler ile Göç İdaresi’nin ofislerine başvurmalıdırlar. Başvurucu yabancı hakkında İçişleri Bakanlığınca millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından yapılan araştırma neticesinde engel teşkil edecek bir durum bulunmadığı tespit edilirse yabancı Cumhurbaşkanı kararıyla vatandaşlık kazanmış olur.

Önemle vurgulamak gerekir ki, yatırımcının vatandaşlık başvurusu ile birlikte yatırımcının eşi, bunların ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocukları da Türk vatandaşlığını kazanabilirler. Bu aile üyeleri tarafından vatandaşlık kazanılabilmesi için yabancı yatırımcının tek başına yatırım yapması yeterli olup, başvuru formuna diğer aile üyelerinin eklenmesi mümkündür.

2- Türk Vatandaşlığının Kazanılmasını Sağlayacak Yatırım Türleri

Türk vatandaşlığının yatırım yoluyla kazanılması için yapılması gereken yatırımların türü ve kapsamı Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’in 20. Maddesi ile düzenlenmiştir.

a- Sabit Sermaye Yatırımı Yapılması

En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilen kişilerin yatırımları neticesinde vatandaşlık kazanmaları mümkün. Bakanlıkça belirlendiği üzere, halka açık olmayan bir şirketin hisselerinin satın alınması halinde yapılan yatırım minimum tutarı karşılıyorsa vatandaşlık başvurusuna konu olabilir. Ancak doğrudan faaliyet alanı ile ilgisi olmayan taşınmaz ve araç satın alınması halinde bu yatırımların sabit sermeye yatırımına dahil edilmesi mümkün değildir. Bu yol ile yapılan yatırıma ilişkin uygunluk belgesi düzenlenmesinden itibaren üç yıl boyunca şirket hisselerinin devri söz konusu olmayacaktır.

b- Taşınmazın Satın Alınması veya Satış Vaadi Sözleşmesi Düzenlenmesi

En az 400.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarındaki taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın alan yabancı yatırımcıların yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı kazanmaları mümkün. Ayrıca yine en az 400.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarındaki taşınmaza ilişkin olarak kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmuş olması şartıyla taşınmaz satış vaadi sözleşmesi ile taşınmazı satın almayı taahhüt eden kişiler de vatandaşlık kazanabilirler.

c- İstihdam Oluşturulması

En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcıların yatırım yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmaları mümkün.

d- Mevduat Hesabına Yatırım Yapılması

En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilen yabancı yatırımcıların yatırım yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmaları mümkün. Yabancı yatırımcı açacağı tek bir mevduat hesabına belirlenen miktarı yatırması mümkün olduğu gibi birden çok mevduat hesabına yatırım yapması da söz konusu olabilir.

e- Devlet Borçlanma Araçlarına Yatırım Yapılması

En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında Devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilen yabancı yatırımcıların yatırım yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmaları mümkün.

f- Gayrimenkul Yatırım Fonu veya Girişim Sermayesi Yatırım Fonuna Yatırım Yapılması

En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında gayrimenkul yatırım fonu katılma payı veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma payını en az üç yıl elinde tutma şartıyla satın aldığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilen yabancı yatırımcıların yatırım yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmaları mümkün.

e- Bireysel Emeklilik Sistemine Yatırım Yapılması

En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında katkı payını, kapsamı Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenen fonlarda tutma ve üç yıl sistemde kalma şartıyla bireysel emeklilik sistemine yatırdığı Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilen yabancı yatırımcıların yatırım yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmaları mümkün.

3- Vatandaşlık Başvurusu İçin Gerekli Olan Belgeler

• Türk Vatandaşlığı Başvuru Formu (VAT-4)
• Başvurucunun hangi devlet vatandaşı olduğunu gösteren pasaport veya benzeri belge
• Doğum belgesi